Σημαντικές αλλαγές έχουν καταγραφεί στις καταναλωτικές δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών μεταξύ των ετών 2008 και 2021 και εν μέσω αλλεπάλληλων κρίσεων.
Πτώση της τάξης του 32,9% εμφάνισε η συνολική μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών κατά τη διάρκεια των παραπάνω ετών ενώ όλα τα νοικοκυριά, ανεξαρτήτως εισοδήματος, μειώνουν την καταναλωτική τους δαπάνη κατά το πρώτο έτος της κρίσης υγείας, δηλαδή το 2020.
Τα παραπάνω ευρήματα προκύπτουν σύμφωνα με την ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου 2022 που παρουσίασε η ΕΣΕΕ.
Αυξήθηκαν οι αγορές τροφίμων, μειώθηκαν σε ένδυση-υπόδηση
Στα είδη διατροφής και τα μη οινοπνευματώδη ποτά οι δαπάνες των νοικοκυριών καταγράφουν αυξητική τάση. Συγκεκριμένα το 2008 το ποσοστό της δαπάνης για τα είδη διατροφής ως προς τη συνολική δαπάνη των νοικοκυριών ανέρχεται στο 16,4%, ενώ τα έτη της πανδημικής κρίσης, 2020 και 2021, ανήλθε σε 23,1% και 22,0% αντίστοιχα.
Από την άλλη πλευρά οι δαπάνες για τα είδη καπνού έχουν πτωτική τροχιά με εξαίρεση το πρώτο έτος της πανδημίας (2020).
Μεταξύ 2008 και 2021 η δαπάνη των νοικοκυριών για τα είδη ένδυσης σημειώνει πτώση κατά 60% και για τα είδη υπόδησης κατά 56%. Ωστόσο το 2021 η ποσοστιαία συμμετοχή της δαπάνης για ένδυση και υπόδηση εμφανίζει μια οριακή ανάκαμψη της τάξης του 0,3%, γεγονός που σημαίνει, σύμφωνα με την έρευνα, πως για την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων θα χρειαστούν τα δεδομένα των επόμενων ετών.
Τα ποσοστά της δαπάνης για οικιακές συσκευές καταγράφουν μια σταθερή πτωτική τάση κατά τα εξεταζόμενα έτη και μόνο το 2021, το ποσοστό παραμένει, σε ετήσια βάση, αμετάβλητο.
Τα νοικοκυριά ανά εισοδηματική κατηγορία
Σε ό,τι αφορά την κατανομή του αριθμού των νοικοκυριών ανά εισοδηματική κατηγορία επίσης μεταβάλλεται σημαντικά. Συγεκριμένα, οι δύο ανώτερες εισοδηματικές κατηγορίες («2.801-3.500» και «3.501 και άνω») μειώνουν αισθητά το ποσοστό τους (από το 35% το 2008, στο 18,5% το 2021).
Αντίστοιχα, οι εισοδηματικές κατηγορίες «έως 750», «751-1.100», «1.101-1.450», και «1.451-1.800» αυξάνουν σημαντικά το μερίδιό τους από 37,8%. το 2018 στο 53,5% το 2021. Η εξέλιξη αυτή καταδεικνύει μια σημαντική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών λόγω των επάλληλων κρίσεων.
Παράλληλα κατά το 2019, τα νοικοκυριά που σημειώνουν σημαντικότερη αύξηση της καταναλωτικής τους δαπάνης είναι των κατηγοριών «μέχρι 750 ευρώ», «από 751 έως 1.100 ευρώ», δηλαδή τα χαμηλότερα εισοδήματα έχουν υψηλότερη ροπή προς κατανάλωση σε σχέση με τα υψηλότερα.
Αντίθετα το 2021, τα νοικοκυριά των εισοδηματικών κατηγοριών «από 3.501 ευρώ και άνω», «από 1.101 έως 1.450 ευρώ» και «από 1.801 έως 2.200 ευρώ» είναι εκείνα που σημειώνουν σημαντικότερη αύξηση της καταναλωτικής τους δαπάνης.
Κατά την τετραετία 2018-2021 οι περιφέρειες της Στερεάς Ελλάδας, της Δυτικής Ελλάδας, της Ηπείρου, της Πελοποννήσου, του Βορείου Αιγαίου, της Θεσσαλίας και της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης είναι εκείνες που η καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών τους υπολείπεται σταθερά και κατά σημαντικό βαθμό από τον εθνικό μέσο όρο. Αντίθετα η περιφέρεια Αττικής αυξάνει σταθερά το ποσοστό της ως προς τον εθνικό μέσο όρο της καταναλωτικής δαπάνης.
